Во рамките на иницијативата „Слики на минатото – културното наследство во фокусот“, започнува реализацијата на проектот „Демир Хисар – град на повоената изградба“, кој има за цел преку изложба на ретки архивски фотографии, документи и материјали да ја прикаже динамиката на создавањето и развојот на градот во повоениот период.
Оваа изложба претставува времеплов низ седум децении урбан развој, ентузијазам и општествена енергија, кога Демир Хисар го градел својот современ лик. Преку внимателно селектирани материјали од јавни и приватни архиви, посетителите ќе можат да се запознаат со најзначајните моменти што го обликувале градот — од изградбата на првите инфраструктурни објекти до развојот на културата, образованието и индустријата.
Што ќе содржи изложбата?
Изложбата ќе претстави визуелна и документарна патека низ времето, поделена во неколку тематски сегменти:
- Повоениот ентузијазам – првите урбанистички чекори и визиите за иднината.
- Патишта на развојот – урбанизацијата, модернизацијата и економскиот раст.
- Важни личности од модерната историја – граѓани кои со својот труд и идеали го обликувале општествениот и културниот живот.
- Настани кои го обележале Демир Хисар – историски моменти и значајни датуми од локалната историја.
- Модерниот демирхисарски пејсаж – фото-фактографски приказ на институциите, фабриките, здравството, образованието, инфраструктурата и културниот живот.
- Дополнително, посетителите ќе можат да видат и необјавени досега фотографии и документи, кои сведочат за:
- изградбата на патишта, мостови и јавни објекти,
- развојот на училиштата и образованите институции,
- основањето на здравствени установи и улогата на медицинскиот кадар,
- појавата на културни и спортски настани што го обединувале градот,
- и подемот на локалната економија и индустријата во новите општествени услови.

Кој стои зад проектот?
Во реализацијата се вклучени повеќе стручни лица и институции:
- Државниот архив на Македонија – Одделение Битола, кој обезбедува автентични документи и историски податоци,
- локален хроничар и сопственик на фотоколекција, задолжен за селекција, истражување и графичка подготовка,
- и Домот на културата во Демир Хисар, кој ја координира организацијата и јавната презентација на настанот.
Цели и приоритети
Проектот има неколку стратешки насоки:
- Поттикнување на собирање, документирање и истражување на движното културно наследство.
- Унапредување на знаењата за конзервација и дигитализација на архивски материјали.
- Јавна презентација на културното наследство со едукативен и документарен карактер.
- Изработка на дигитална база и каталог со научно-документарна вредност.
- Поттикнување на соработка помеѓу институциите, граѓаните и истражувачите.

Очекувани резултати и придобивки
Со реализацијата на проектот, Демир Хисар ќе добие:
- Дигитална архива на фотографии и документи од повоениот период;
- Каталог и публикација како трајна стручна референца;
- Јавна изложба достапна за сите генерации;
- Поттикнат интерес кај младите за историјата и културното наследство;
- Меѓугенерациска комуникација и заедничко паметење преку лични приказни и семејни архиви;
- Можност изложбата да стане традиционален културен настан, со нови тематски целини секоја година;
- Развој на културниот туризам и зголемување на препознатливоста на градот како центар со богато културно-историско наследство.

Повеќе од изложба – културно искуство
„Демир Хисар – град на повоената изградба“ не е само документарна презентација, туку емоционално и интерактивно доживување.
Оваа изложба создава простор за дијалог меѓу минатото и сегашноста — место каде што граѓаните ќе можат да препознаат дел од сопствената приказна, да споделат спомени и да придонесат кон зачувувањето на колективната меморија.
Со тоа, Демир Хисар добива нов културен идентитет – град што се сеќава, документира и го пренесува своето наследство кон иднината.
Автор: Благоја Шундоски